หุ่น ภาพสะท้อนของมนุษย์ ในวิถีวัฒนธรรมอย่างไรก็ดี การดูละครหุ่นของเรามาถึงก่อนหน้านั้นด้วยความบังเอิญกึ่งตั้งใจระหว่างที่เดินย่ำไปบนถนนปูด้วย หินก้อนของเมืองจากยุคกลางที่หลายคนขนานนามให้เป็น “บ้านตุ๊กตา” ด้วยอาคารกึ่งไม้ซุง (Half-Timbered House) จากศตวรรษก่อน และศาลาว่าการเมืองในสไตล์โกธิกของเมืองชื่อยาวเหยียดว่า Rothenburg oberhalb der Tauber (Rothenburg ob der Tauber)....เสน่ห์ของการแสดงของคณะละครหุ่นโจ-หน่า คือ การเชิดหุ่น ประกอบบทเพลงที่ให้อารมณ์ความรู้สึก ได้ซาบซึ้งปนโศกเศร้าโดยเฉพาะการแสดงชุด ลาวดวงเดือน และมะเมียะ ซึ่งได้รับการตอบรับและชื่นชมเป็นอย่างดีเยี่ยมในหลายๆ เวทีความงามของหุ่นคณะ Hobby Hut นั้นพิเศษอยู่ตรงที่มีการผสมผสานความชดช้อยสง่างามอย่างหุ่นกระบอกไทย เข้ากับรูปองค์โครงสร้างที่ดัดแปลงจากหุ่นกระบอกอินโดนีเซีย พร้อมด้วยเสื้อผ้าอาภรณ์ที่ประยุกต์รวมเอาเครื่องแต่งกายของทั้งชาติพันธุ์ชาวเขา เครื่องแต่งกายพื้นถิ่นภาคเหนือ เครื่องแต่งกายแบบไทยภาคกลาง และการเขียนรูปหน้าที่ถอดแบบมาจากภาพเขียน ฝาผนังวัดสำคัญๆ อาทิ วัดพระสิงห์ วัดบวกครกหลวง ผนวกกับดนตรีประกอบที่มีทั้งเครื่องดนตรีไทย เครื่องดนตรีล้านนา และเครื่องดนตรีชนเผ่าละครเงาและหุ่นเงาของกลุ่มพระจันทร์พเนจร โลดแล่นอยู่ในวงการการละครเป็นระยะเวลานานร่วม 15 ปี มาแล้ว พระจันทร์ก็ยังฉายแสงเงานวล ด้วยแรงมานะ และด้วยหัวใจอันเปี่ยมไปด้วยพลังสร้างสรรค์“ศิลปินก็เป็นกันทุกกลุ่มนะครับ ที่อยากจะอนุรักษ์ศิลปะการแสดงนั้นๆ ไว้ แต่ก็ต้องได้รับความร่วมมือจากภาครัฐ ภาคเอกชน หลายๆ ฝ่าย เราเองจะไปเรียกร้องอย่างเดียวโดยไม่ทำอะไรเลยก็ไม่ได้ ต้องช่วยกันคนละไม้คนละมือ"ภายใต้แสงวูบไหว ด้วยรูปเงาเคลื่อนย้ายผ่านเข้าออกระหว่างดวงไฟและฉากขาว หุ่นตะลุงโยกยกแขน และตัว ชี้นิ้ว ขยับปาก เป็นท่าทีต่อรอง เสียงนายหนังเอ่ยบทสนทนาเป็นภาษาถิ่น พากย์เสียงตัวละครหุ่นพุงโรหัวหยิก 2 ตัวกำลังต่อล้อต่อเถียงประชดประชัน...หุ่นสายของคณะหุ่นสายเสมา มีความพิเศษน่าสนใจอยู่ตรงที่สามารถประยุกต์เทคนิคหุ่นสายแบบตะวันตก (Marionette) มาทดลอง หยิบจับ ปรับเปลี่ยน จนเข้ากับบริบทความเป็นไทยศิลปะการแสดงหุ่นของอินโดนีเซียแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ได้แก่ หุ่นเงา วายังกุลิต (Wayang Kulit) และวายังโกเล็ก (Wayang Golek) หุ่นกระบอกเชิดหนังใหญ่ที่เขมร เรียก สะเปกธม (Sabek Thom) ทำจากหนังฟอก ขนาดใหญ่สูง 2-6 เมตร แกะสลักลวดลายวิจิตร เป็นรูปฤาษี ยักษ์ รูปตัวพระ ตัวนาง และลิง ตามท้องเรื่องรามายณะความสำคัญของวายังกูลิตในวิถีของคนมาเลเซียนั้นมิได้แตกต่างจากวิถีของคนไทย หรือคนอินโดนิเซียแต่อย่างใด ยังคงเป็นนาฎะการแสดงเพื่อพิธีกรรมศักดิ์สิทธิในการเคารพครูบาอาจารย์และบรรพชน รวมไปถึงใช้เล่นเพื่อให้ความบันเทิงเริงรื่นแก่คนในชุมชนสำหรับคณะหุ่นสิงคโปร์ที่ได้รับเชิญให้เข้าร่วมเทศกาลหุ่นตระการตา อาเซียน คือ กลุ่มที่มีชื่อว่า Paper Monkey Theatre คณะหุ่นลิงกระดาษเพื่อเยาวชน